Starfsemi Brims árið 2022

Stjórn Brims skipa fimm manns sem eru kjörin á aðalfundi félagsins ár hvert.

Stjórn Brims frá aðalfundi 2022:

• Kristján Þ. Davíðsson, formaður
• Anna G. Sverrisdóttir, varaformaður
• Hjálmar Kristjánsson
• Kristrún Heimisdóttir
• Magnús Gústafsson

Nánari upplýsingar um stjórnina er að finna á vef félagsins, en þar er einnig að finna samþykktir félagsins, starfsreglur stjórnar, stjórnarháttayfirlýsingu, starfskjarastefnu og aðrar stefnur félagsins.

Brim lætur sig slysavarnir miklu varða, bæði með fræðslu og forvörnum innan félagsins og einnig með stuðningi við öflugt slysavarna- og björgunarstarf til sjós og lands. Skipulag öryggismála miðar að því að auka vægi málaflokksins innan félagsins og efla skilvirkni hans. Stjórnendur bera ábyrgð á öryggismálum.

Hver og einn starfsmaður ber ábyrgð á eigin öryggi. Ein af grunnforsendum þess að fækka slysum er að allir axli ábyrgð og stjórnendur jafnt sem starfsfólk einsetji sér að vinna að bættu öryggi. Stjórnendur bera ábyrgð á því að búnaður sé góður og öruggt skipulag sé ríkjandi á þeim vinnusvæðum og starfsstöðvum sem þeir hafa umsjón með. Félagið treystir því að stjórnendur sýni jafnan gott fordæmi og leiði vinnuverndarstarf félagsins.

Árlega eru haldnir öryggisdagar sem haldnir hafa verið um haust en að þessu sinni var ákveðið að breyta tímasetningu og því var öryggisdagur 2022 haldinn 5. janúar 2023.

Eitt alvarlegt slys varð á árinu þegar skipverji kastaðist frá borði meðan á veiðum stóð. Áhöfnin náði með snarræði að bjarga skipverjanum og má það þakka góðri þjálfun áhafnarinnar, markvissum viðbrögðum og samvinnu. Atvikið var lærdómsríkt og varpar ljósi á mikilvægi reglubundinnar þjálfunar.

• Vinnuverndar- og öryggisstefna Brims

Öryggisnefndir eru starfandi í Reykjavík, á Vopnafirði, Akranesi og á skipum félagsins og annast mannauðssvið umsjón og eftirlit með málaflokknum. Þetta er í samræmi við reglugerð um skipulag og framkvæmd vinnuverndarstarfs á vinnustöðum nr. 920/2006.

Brýnt er að starfsfólk fylgi öryggisreglum á vinnustað, taki þátt í öryggisfræðslu og komi með ábendingar um það sem betur má fara í öryggismálum.

Brim leggur áherslu á að öll slys séu skráð og eru verkferlar þess efnis kynnt starfsfólki. Fjarveru- og umönnunarslys starfsfólks í landi eru tilkynnt til Vinnueftirlits ríkisins, Sjúkratrygginga Íslands og tryggingafélags. Fjarveruslys starfsfólks á sjó eru tilkynnt til Sjúkratrygginga Íslands, Rannsóknarnefndar sjóslysa og tryggingafélags.

Slys eru flokkuð í eftirfarandi flokka:

• Fjarveruslys eru slys sem valda fjarvistum frá vinnu (vinnuslys), þ.e. sem nemur slysadegi + næsta degi eða enn lengra tímabili. 
• Umönnunarslys eru slys þar sem hinn slasaði þarf að leita sér aðstoðar á heilsugæslu en mætir engu að síður til vinnu daginn eftir. 
• Skyndihjálparslys eru minniháttar slys eða slys sem krefjast þess að notaður sé skyndihjálparbúnaður (smáskurðir o.þ.h.). Viðkomandi tekur sér ekki frí frá vinnu. 
• Frítímaslys eru slys sem verða í frítíma starfsfólks eða á leið til eða frá vinnu. 

Samtals voru tilkynnt 25 slys á árinu sem eru 10 færri en árið áður en þá voru þau 35 talsins. Á árinu voru 13 slys á sjó og 12 slys í landi. Brim hefur stuðst við eigið slysaskráningarkerfi frá árinu 2017 en hóf í lok árs 2022 innleiðingu á slysaskráningarkerfinu Atviki. Nýtt kerfi á að auðvelda skráningu slysa, ábendinga, næstum slysa og ógnana. Markmiðið er að byggja upp enn betri öryggismenningu og hvetja starfsfólk til að taka virkan þátt í mótun vinnuumhverfis þar sem allir finna til öryggis.

Umtalsverður niðurskurður var á botnfiskheimildum Brims kvótaárið 2022/2023 eða um 6% í þorski, 20% í gullkarfa og 20% í djúpkarfa. Á móti var aukning í ýsu 23%. Ekki var úthlutað aflamarki á grundvelli veiðiréttar í Barentshafinu sem skilgreint er í rússneskri lögsögu fyrir árið 2022 og ekki er útlit fyrir að úthlutað verði fyrir árið 2023. Brim á hlutdeild þar og hefði fengið úthlutað 919 tonnum fyrir árið 2022 og 1.180 tonn fyrir árið 2023.

Heildar botnfiskveiði dróst því verulega saman á milli ára og var 42.966 tonn á móti 51.286 tonnum árið 2021. Þar af var afli togara árið 2022 41.226 tonn, en árið 2021 var hann 49.557 tonn. Afli á úthaldsdag var sá sami og 2021 eða 29,5 tonn. Línubáturinn Kristján veiddi 1.740 tonn á árinu, en 1.729 tonn árið 2021.

Þrátt fyrir heimsfaraldur Covid 19 gekk veiði botnfiskskipa vel. Miklar ráðstafanir voru gerðar til að koma í veg fyrir Covid 19 smit á skipum og tókust þær almennt vel. Þó stoppaði Örfirisey í tæpar 3 vikur vegna smits sem kom upp um borð í janúar. Þá fór Vigri í 10 vikna slipp í lok árs, þar sem frystikerfi skipins var uppfært, millidekkið lagfært og skipið málað í litum Brims, ásamt öðrum viðhaldsverkefnum. Öll ísfiskskipin stoppuðu í 10-20 daga útaf ýmsum viðhaldsverkefnum.

Afli til vinnslu í Norðurgarði var 21.444 tonn af þorski, ufsa, ýsu og karfa, sem er aðeins minna en árið áður þar sem unnin voru 22.262 tonn. Mismunur milli ára stafar af samdrætti í útgefnum aflaheimildum í karfa og þorski. Vinnsla gekk vel og eru fjárfestingar í sjálfvirkni, sem farið var í á árunum 2020-2021, komnar í fulla virkni með góðum árangri. Kambur vann 5.185 tonn af þorski og ýsu á árinu á móti 4.925 tonnum á árinu á undan.

Sölufélög í eigu Brims sjá að mestu leyti um sölu afurða félagsins en auk þeirra starfa þrír sölustjórar hjá Brimi. Icelandic Japan, Icelandic China og Icelandic Hong Kong, sem eru í eigu Brims, annast sölu á afurðum félagsins í Asíu. Iceland Pelagic, sem er í 33% eigu Brims, sér um sölu og dreifingu á Austur-Evrópumarkað, þar sem frystar uppsjávarafurðir eru fyrirferðarmestar. Sölustjórar Brims selja ferskar og frosnar afurðir á Vestur-Evrópu og Ameríku. Sala á mjöl-og lýsisafurðum er í höndum starfsfólks uppsjávarsviðs Brims.

Sala afurða uppsjávarfisks gekk ágætlega á árinu, þrátt fyrir óvissuástand á helstu mörkuðum frystra uppsjávarafurða í A-Evrópu í kjölfar innrásar Rússlands í Úkraínu. Sala til Úkraínu heldur áfram þó hún sé í minni mæli en áður og aðrir markaðir hafa lítið gefið eftir. Verð á flestum afurðum hafa haldist nokkuð stöðug. Sala á fiskmjöli og lýsi hefur gengið afar vel og eru mjöl- og lýsisverð í sögulegu hámarki. Það má helst rekja til hækkana á hrávörumörkuðum.

Eftirspurn eftir flestum sjófrystum afurðum var umfram framleiðslu frá byrjun árs, fram yfir mitt ár. Þá tók að hægja á sölu og spenna myndaðist á mörkuðum, meðal annars vegna hækkandi orkuverðs og óöryggis í orku- og efnahagsmálum. Verð voru í sögulegu hámarki að segja má í öllum tegundum nema karfa. Sala ferskra afurða gekk vel á árinu og voru verð á þorski og ufsa há allt árið en karfi styrktist einnig þegar leið á. Markaðsaðstæður í landfrystum afurðum hafa breyst þannig að HORECA (Hotel - Restaurant - Catering) markaðir hafa styrkst eftir að samkomutakmörkunum Covid-19 létti. Á móti hefur eftirspurn fyrir smásölumarkað róast. Verð hafa samt sem áður hækkað og sala gengið vel.

Vöruflutningar gengu almennt vel en flutningskostnaður hefur heldur hækkað og þá ekki síst áframflutningur landleiðis í Evrópu.

Öflugur hópur nemenda í HR vann lokaverkefni sitt í námskeiðinu Sjálfbærni, sem kennt er á þriðja ári í verkfræði í HR. Nemendurnir heita Bergþóra Hlín Sigurðardóttir, Harpa Hlín Ólafsdóttir, Harpa María Friðgeirsdóttir, Karen Hrönn Sævarsdóttir, Kolfinna Mist Rúnarsdóttir og Margrét Þórhildur Maríudóttir. Verkefni þeirra miðaði að því að finna nýjan orkugjafa fyrir skip Brims.

Brim hefur lagt áherslu á rafrænar skráningar ýmissa gagna á undanförnum árum. Sem dæmi má nefna skráningar á úrgangi og afdrifum hans. Sömuleiðis hafa aðföng í auknum mæli verið pöntuð rafrænt og á það t.d. við um eldsneyti og kost fyrir skip. Þá er haldið utan um stærðarflokkun afla með rafrænum hætti. Rafrænar skráningar eru mikilvægar til að yfirsýn sé á hverjum tíma yfir ýmsa þætti starfseminnar og gefa þær jafnframt möguleika til umbótaverkefna af ýmsum toga og upplýsingagjafar innan Brims sem utan. Á komandi misserum er stefnt að því auka enn frekar hlut rafræns utanumhalds í aðfangakeðju og umhverfisbókhaldi Brims.

Úrvinnsla rafrænna skráninga er með ýmsum hætti, t.d. á formi samantekta og skýrslna sem aðgengilegar eru fyrir starfsfólk og eru í sumum tilvikum birtar á snjallskjáum og í smáforritum (öppum). Þá hefur Brim átt í samstarfi við Hafrannsóknastofnun, Fiskistofu, Matvælaráðuneytið og ráðgjafafyrirtækið Intellecta um nýtingu gagna félagsins til umbóta í hafrannsóknum og eftirliti með nýtingu fiskistofna við Ísland. Síðast en ekki síst hefur Brim átt í víðtæku samstarfi við háskóla, stofnanir og fyrirtæki um hagnýtingu gagna. Í mörgum tilvikum er slíkt samstarf unnið í tengslum við meistara- eða doktorsverkefni og styður þannig þekkingarsköpun í víðu samhengi.

Brim hefur tekið þátt í þróun á hugbúnaði LearnCove sem hefur að markmiði að auðvelda þjálfun og fræðslu meðal starfsfólks. Einn af kostum hugbúnaðarins felst í möguleikum til að vinna með efni á mörgum tungumálum, en Brim hefur, auk þess að bjóða upp á íslenskukennslu fyrir starsfólk, lagt áherslu á að fyrir hendi hjá félaginu sé fræðsluefni sem nýtist starfsfólki sem er af erlendu bergi brotið. Brim stefnir einnig að notkun LearnCove í tengslum við samstarfsverkefni með nemendum í háskólum innanlands sem utan.

Dr. Kristján Þórarinsson var ráðinn fagstjóri fiskimála hjá Brimi í nóvember.

Kristján er stofnvistfræðingur að mennt og hefur áratugareynslu á sviði sjávarútvegs og á alþjóðavettvangi fiskimála. Kristján kemur að margþættum verkefnum sem félagið vinnur að á hverjum tíma, þar á meðal að meta stöðu hafrannsókna einstakra fiskistofna. Með ráðningu Kristjáns er verið að styrkja þekkingu Brims á sviði haf- og vistfræðirannsókna og undirbyggja þannig stefnu félagsins um sjálfbæra nýtingu auðlinda sjávar, lágmörkun kolefnisspors og aukna verðmætasköpun.